Kaartenbak deel 2Kaartenbak deel 2

Kaartenbak deel 2

11. Twee Aalsmeerse tuinderijen

De stroom van kaarten met afbeeldingen en verhalen van Aalsmeerse plekjes gaat gestaag door. Dit keer bekijken we twee afbeeldingen van schilderijen van Aalsmeerse tuinderijen.
Het ene schilderij is een olieverf van Jac. Graafland uit Vleuten, 'Aalsmeers Gezicht' getiteld. Hij maakte aan de hand van een serie aanzichtkaarten dit Aalsmeerse ' plaatje'. Je weet dus niet precies wáár dit is, maar alles wat Aalsmeers is is afgebeeld: kassen, een praam, de torenspits van de dorpskerk, ketelhuisschoorstenen, een zeilboot…. Het schilderij werd door Graafland in 1960 gemaakt in opdracht van Hermadix Coatings in Aalsmeer en hing jarenlang in één van de kantoren. Het werk is nu nog steeds in het bezit van deze verffabriek. De kaart kwam in de KAARTENBAK terecht via Arie Buijs, oud-direceur van Hermadix Coatings en nu webmaster van de stichting KCA (Kunst en Cultuur Aalsmeer). Bijna 10 jaar was hij lid van het dagelijks bestuur van het Bloemencorso en sinds kort is hij secretaris van Stichting de Bovenlanden. Nu, Aalsmeerser kan het toch allemaal niet.


Illustratie: Aalsmeers gezicht / Jac.Graafland

De andere kaart met tuinderij is niet alleen ingebracht, maar ook geschilderd door een andere actieve Aalsmeerder, te weten L.J.M. Knijnenburg. Deze voormalige voorzitter van het Rode Kruis Aalsmeer was tevens een periode actief in het Oude Raadhuis als KCA lid. Ook als schilder hield hij zich bezig met het Aalsmeerse en hij legde heel wat plekken in het dorp vast. De afbeelding op deze kaart laat de Historische Tuin aan de Uiterweg zien. Met stukjes oude kas, lage 'koude bakken', rijen rode aardewerken potten, een ouderwetse beschoeing, rietmatten….alles zeer herkenbaar. Andere afbeeldingen van werken van hem hebben als onderwerp: boerderij het Kloosterhuys, de tuin van het Oude Raadhuis en een woning in Vrouwentroost.


Illustratie: Historische Tuin / L.J.M. Knijnenburg

12. Nog meer Fortbochten

In het boek 'Een schilderachtigdorp' zijn twee afbeeldingen te vinden van de Fortbocht in Kudelstaart. Een fraaie aquarel van Dirk Annokkée met de fortwachterswoning en de genieloods. Én de zeer curieuze met wenkbrouwpotlood getekende afbeelding van Nel de Boer-Verkleij. In de KAARTENBAK van het Oude Raadhuis zijn ook drie 'Fortbochten' gearriveerd. Naast het reeds besproken winterse schilderij van Nel Bruinsma, vonden we ook afbeeldingen met hetzelfde onderwerp van Annemarie Groeneveld en Coq Scheltens.

'De Fortbocht' als surprise
De Fortbocht, van de Aalsmeerse kant gezien, is afgebeeld in de zomerse aquarel van Annemarie Groeneveld. Het werk is in het bezit van Theo te Winkel, hij schrijft:
"Het is een op het oog simpele, maar in enkele aquarelstreken raak getypeerde schets van de bocht eindigend bij ons huis, dat ook het eerste huis is. Het eerste dat je tegenkomt, maar ook het eerste dat na het bouw van het fort in steen binnen het schootsveld mocht worden neergezet. Ontworpen rond Kerst 1926 door de later professor ingenieur geworden Aalsmeerder J.F. Berghoef.
Bij een gezamenlijke Sinterklaasviering in 1993 ontvingen wij dit als surprise bovenop een kistje met twee flessen wijn. Pas jáááren later kwamen wij erachter - toen wij ander werk van Annemarie Groeneveld zagen - dat het van haar was. Een echte surprise en daarom niet gesigneerd."

'De Fortbocht' als afscheidscadeau
De derde afbeelding toont de fortbocht de andere kant op (dus komend uit Kudelstaart) in een winterse ochtendzon. Dit werk van Coq Scheltens is ook in bezit van Theo te Winkel. Hij schrijft: "Het werd mij door het bestuur van de stichting Ontwikkelings-Samenwerking Aalsmeer (OSA) cadeau gedaan op 22 Augustus 2008. Dat was ter gelegenheid van mijn afscheid als voorziter, nadat ik ruim vijfentwintig jaar geleden die stichting samen met wethouder Nico Borgman had opgericht en het bestuur had voorgezeten.

13. De KAARTENBAK: het Oosteinde

In de KAARTENBAK vinden we een aantal werken uit het Oosteinde ofwel: het Farregat. Twee afbeeldingen van huizen op de Oosteinderweg. Het ene een woning, het andere een boerderijtje. Het huis dateert van rond 1900 en staat op Oosteinderweg 276. Het schilderij is gebaseerd op hoe het huis en de tuin er in de jaren '60 uitzagen. De pastel is in 2007 gemaakt door Désirée Dekkers uit Rijsenhout. In het huis woont haar schoonmoeder, Trien Baarse-van Winkel, samen met haar zus Rijt Spaargaren-van Winkel. De boomgaard van appel- en perenbomen is nu bijna geheel verdwenen, maar vroeger werd er voor het huis gestopt als deze in bloei stonden, om er een foto van te maken.



Het boerderijtje dat we in de KAARTENBAK vinden staat op de Oosteinderweg 467 en is eigendom van de familie Hunink. Het werd plusminus 1860 op turf gebouwd. Een van de eerste huisjes dat gebouwd werd na de droogmaking van de Schinkelpolder in 1875.
Het is dus 150 jaar oud en behoorlijk scheefgezakt, maar wel uniek en heel gezellig.
Piet Hunink ( 1904 - 1982 ) heeft dit boerderijtje in 1948 gekocht van Piet Berghoef en heeft er later een nieuwe voorgevel aan laten zetten. De zonen van Piet Hunink, Wout en Gerrit wonen nog steeds in dit pand. Gerrit is getrouwd met Gerda Terlouw. De naam van de maker van dit schilderij is niet te lezen, wel de datum waarop het gemaakt is, dat was 1976.

En dan ten slotte in de KAARTENBAK een prachtige aquarel van de Oosteinder Poel, november 2001 geschilderd door Jan van Noord. Je ziet dit natuurgebied vanaf de Jac. Takkade. De aquarel spreekt voor zichzelf, werkelijk wonderschoon !

14. In de KAARTENBAK het beroemde voormalige Hotel café restaurant Floralia.



Het is een pastel van Désirée Dekkers uit Rijsenhout. In 2008 schilderde zij dit café aan de Stommeerweg 31 zoals het er heeft uitgezien rond 1956. Het werd gerund door de grootouders van haar man Ap Baarse. Hier volgt haar verhaal:

Vroeger
"Destijds werd Floralia gepacht en gerund door de vader en moeder van mijn schoonmoeder, Ap van Winkel en An Olij. Het hotel had vijf kamers. Beneden in het sousterrain was de keuken en de opslag. Oma kookte zelf. Op de begane grond was het café en aan de zijkant, in de serre, was het restaurant. Aan de straatkant was het overdekte terras. Opa en oma woonden zelf op de eerste etage in een kamer aan de voorkant. Direct langs het gebouw liep een smal pad naar beneden. Alle goederen die werden aangeleverd werden hierlangs naar de keuken en de opslag gebracht."

Nu
Inmiddels is Floralia gerestaureerd Aan de buitenkant is er niet veel veranderd; boven aan de zijkant zijn er nu nog drie ramen in plaats van vier. Maar van binnen is het totaal anders geworden. Het worden nu appartementen. Wanneer het weer echt in gebruik genomen zal worden is de vraag. De naam Floralia draagt het helaas niet meer.

Portret van Catharina (Trien) Elisabeth Baarse-van Winkel (88 jaar), die aan 2 Aalsmeerse panden verbonden is. Zij woont: Oosteinderweg 276. Haar ouders, Ap van Winkel en An Olij, waren de uitbaters van Hotel Café Restaurant Floralia, Stommeerweg 31 (zie hierboven).

15. Een portret van de hand van Henk Pen.

Dit keer in de KAARTENBAK een pasteltekening van Henk Pen, een portret dat hij in 1981 maakte van de Aalsmeerder Wytze Hilverda.

Henk Pen had zijn atelier in Amstelveen en ook veel banden met die gemeente, maar hij woonde in Aalsmeer. En in de jaren tachtig was hij een actief lid van de Groep Aalsmeerse Beeldende Kunstenaars, een groep die elk jaar in het Oude Raadhuis exposeerde en dan een record aantal bezoekers trok. In de periode dat Henk Pen dit portret tekende was er ook weer zo’n tentoonstelling waaraan naast Henk Pen nog 7 andere kunstenaars deelnamen, te weten: Dirk Annokee, Cor Buis, Adri Markus, Coq Scheltens, Riemke Stellingwerf, Tanne Vennik en Henny Weima. Tijdens de opening, zo staat er op de affiche, wordt er een voorstelling van handpoppenkast ‘Coqqelein’’ opgevoerd door Coq Scheltenss en Jacques Jeuken.

In de plaatselijke pers (december 1980) wordt ook dan al zeer lovend over Henk Pen bericht: "In zijn tekeningen probeert Henk Pen bepaalde momenten van een gebeuren, een beweging vast te leggen. Dat zou met een paar lijnen, met een paar krabbels moeten gebeuren. “Maar voordat je zo ver bent dat je iets maakt dat direct ‘zit’ ” kan Henk vaak verzuchten. Ontzettend veel werk gooit hij weg omdat het niet aan zijn eigen eisen voldoet. Een enkele schets, resultaat van veel oefenen en tekenen, benadert enigszins zijn ideaal. Sommige tekeningen zijn in 5 minuten gemaakt, maar ontzettend veel studies zijn daar meestal aan voorafgegaan. Op de tentoonstelling zijn een aantal conté-, pastel-, en gewassen tekeningen van hem te zien. Het zijn model- en portrettekeningen. Heel teder van kleur en erg interessant."

Het portret in de KAARTENBAK heeft ook die tedere en interessante lijnvoering. Het zou prachtig zijn als het Aalsmeerse publiek nog een keer de gelegenheid zou krijgen om in het Oude Raadhuis een mooie overzichtstentoonstelling van het werk van Henk Pen te bekijken.

16. Schilderij van het dorpspontje, in haast gefotografeerd

In het boek 'Een schilderachtig dorp' wordt uitgebreid aandacht besteed aan het pontje dat, na de ingebruikneming van de provinciale weg in 1934 en de sloop van de Kanaalbrug, tussen 1934 en eind 1962 overzette van de Haarlemmermeer naar Aalsmeer. In de KAARTENBAK is hier een bijzondere reactie op gekomen. Tekenaar en schilder Jan van Noord leverde een kaart in met een - duidelijk in haast genomen - foto van een schilderij met daarop het pontje en de dorpskerk afgebeeld. Het verhaal dat erbij verteld wordt maakt duidelijk waaróm de foto zo onscherp is.



Van Noord schrijft: "Een jaar of wat geleden bij een bezoek aan veilinghuis Glerum in Amsterdam zag ik dit schilderij hangen. Mijn vraag aan het veilingpersoneel of ze wisten in welke plaats dit geschilderd was konden zij helaas niet beantwoorden. Ik kon ze dus uit de droom helpen, want voor mij was het overduidelijk: het was het gezicht op de dorpskerk met het oude pontje in Aalsmeer. Op de veiling zelf, de volgende dag werd het er keurig bij vermeld: gezicht op de dorpskerk in Aalsmeer. Of het daardoor meer geld opgebracht heeft is mij niet bekend. Het is verkocht en ……misschien hangt het wel in Aalsmeer ? Hartelijke groeten, en ga nog een poosje door met deze leuke actie." JvN

17. Den Ouden Dorpshoek, schilderijtje van Johan Vreken.

Begin mei kwam in het kader van het KAARTENBAK project uitgebreid voormalig café-restaurant Floralia ter sprake. Een afbeelding van dit etablissement aan de Stommeerweg diende als uitgangspunt voor het oude verhaal van de pachters van dit café.

Opnieuw een afbeelding van een restaurant in de KAARTENBAK, dit keer een nog bestaande uitspanning, namelijk "De Oude Dorpshoek" aan de Dorpsstraat.

Mevrouw T.Berghoef-Vreken uit de Cyclamenstraat schreef bij de kaart het volgende verhaal over haar broer Johan Vreken, de maker van dit schilderijtje dat zij in haar bezit heeft:

"Johan Vreken werd geboren op 10 april 1935 op de Uiterweg te Aalsmeer. Hij is helaas op 2 december 1985 plotseling veel te vroeg overleden. Hij was een actief mens, die in het sociale en culturele leven steeds om zich heen keek of hij niet de helpende hand kon bieden. Zo kende men Johan....in Aalsmeer maar ook daarbuiten. Hij had als gevoelsmens de drang en gave om zich te uiten: hij schilderde, tekende, maakte plastieken en beelden. Hij maakte ook gedichten die hij zelf voordroeg. In de tachtiger jaren exposeerde hij o.a. met en bij Jelle Atema. Hij heeft zich ingezet voor het behoud van De Oude Veiling, door middel van gedichten die hij in de krant liet plaatsen. Door zijn veel te vroege overlijden kon hij helaas de vele plannen en ideeën die hij nog had niet meer ten uitvoer brengen".

Op het schilderijtje van deze Aalsmeerse Zondagschilder zie je het kleine boerderijtje precies afgebeeld, met op de voorgevel geschilderd: 'Den Ouden Dorpshoek'. Als je nu het oude dorp binnenrijdt lijkt er, behalve de nieuwere spelling van de naam, niet zo veel veranderd.

18. Huis aan het Molenpad van P.J.van Tol?

De naam van het Molenpad verwijst naar de locatie waar vroeger een molen stond aan het Stommeerwegje. Hier bevindt zich nu het gemeentehuis. De Haagse schilder P.J.van Tol legde het Molenpad in olieverf vast in 1955. Zowel het Molenpad als de schilder van Tol komen ruim aan bod in het boek ‘Een schilderachtig dorp’. In de KAARTENBAK is nu ook een afbeelding te vinden van een olieverfschilderij van een huis aan het Molenpad van de hand van een J.C. van Tol. Is dit de zelfde schilder en heeft de inzendster zich alleen maar in de voorletters vergist?



Mevrouw C.A. Noorman-Heeren schrijft: “Dit schilderij van J.C. van Tol toont een huis dat aan het Molenpad stond ter hoogte van de Marktstraat, ongeveer op de plaats waar zich nu de ophaalbrug naar het Raadhuisplein bevindt. Mijn opa kocht bij de heer van Tol een 'Gezicht op de Poel', mijn oma was daarbij aanwezig en viel ter plekke voor dit schilderij. Mijn opa kocht het voor haar en het heeft altijd op een prominente plek in de woonkamer gehangen. Ik weet er nog van dat dit huisje er stond."

19. Meindert en Matje Vreeken in de KAARTENBAK

"Het verleden is een spiegel voor het heden, en wie zijn eigen tijd, het heden, goed wil begrijpen en verstaan, dient geen algehele vreemdeling te wezen in de bestanden van het verleden, waaruit die van het heden haar oorsprong nemen." Deze tekst van de Dordrechtenaar Simon van Gijn (1864-1922) stond in de maand juni 2009 op de muur van de entree van het Oude Raadhuis geschreven. De tekst is tevens 'op het lijf geschreven' van de KAARTENBAK, immers ook vol verleden, Aalsmeers verleden. Bijvoorbeeld dit portret van Meindert Cornelis Vreeken en Matje (Gerritdochter) Tas. Het is een afbeelding van een ovaal schilderijtje in pastelkleuren van de hand van Bert Vreeken. Hij schilderde zijn grootouders in 1970 naar een oude huwelijksfoto, die hem als kind al fascineerde. Het was een werkstuk voor de Rietveldacademie, een vrije opdracht. Meindert en Matje trouwden in 1908. Matje was de zuster van Dirk Tas, van de handelskwekerij Tas. Meindert was seringenkweker en pachtte samen met zijn broer Arie aan het eind van de Buurt een stukje land van de broers van Matje. Toen de pacht werd opgezegd, werd er voor Meindert en Arie een kwekerij gekocht op Uiterweg 353.

Bij de afbeelding van het werk van Bert Vreeken is een kopie van een oud krantenartikel bijgevoegd, een artikel uit "de Meerbode" van mei 1963. Het echtpaar wordt geïnterviewd vanwege hun 55 jarig huwelijksfeest en het artikeltje begint met een uitspraak van Meindert: "Ik kwam, op weg naar mijn werk, iedere dag voorbij haar huis. Daardoor zag ik haar dikwijls. Dan denk je op een gegeven moment: 'dat is wel wat'. Toen werd het op 't laatst verkering." Inmiddels is hun zoon Meindert, de vader van Bert Vreeken, dit jaar ook al weer 60 jaar getrouwd met Willemien (Mientje). Zij verhuisden onlangs naar het Zorgcentrum Aelsmeer aan het kanaal, vlakbij het Oude Raadhuis.

Het ovaaltje van zoon Bert is mee verhuisd en ook nog een ander werkje waar zij hele goeie herinneringen aan hebben. Het is een schilderijtje van het ouderlijk huis aan de Uiterweg 353. Nu heeft het plaats gemaakt voor een eigentijdse 'Uiterwegse Villa', om het zo maar even te noemen. Het schilderijtje werd gemaakt door Katarina Jonker, een Russische vrouw, getrouwd met een kapitein op de grote vaart, die op St Petersburg voer. Zij hadden een zeilboot liggen bij de ouders van Bert. Zijn moeder ziet het nog voor zich hoe deze Katarina op een omgekeerde emmer zat te tekenen. Zo kleven ook aan dit werkje veel herinneringen, heel geschikt dus voor de KAARTENBAK.

20. In de KAARTENBAK: een kerk die ontroert.



Deze keer vissen we er een inzending uit van Henk Buijs uit Mijdrecht. Het is de afbeelding van een aquarel van de Hervormde Kerk, gemaakt door Dirk Annokkée.

Henk Buijs schrijft: "Mijn jeugd heb ik doorgebracht in Aalsmeer waar ik de Eltheto school heb bezocht. De Kerstvieringen waren altijd in de oude Hervormde Kerk. Mooi versierd met een in mijn ogen immense kerstboom. Het oude Rustoord waar een zuster van mijn tante de leiding had en de drukkerij van de Nieuwe Meerbode. Allemaal plaatsen met een mooie herinnering. Toen mijn vrouw en ik in 1979 uit Aalsmeer verhuisden hebben wij Dirk Annokkée gevraagd een aquarel voor ons te maken die de omgeving van mijn jeugd liet zien. Het resultaat geeft me tot op de dag van vandaag een goed gevoel.

Dirk's schilderijen vinden hun oorsprong in zijn emoties. Hoe wisselend die ook kunnen zijn, altijd is de vertaling optimaal openhartig en ontroerend. Zo is deze aquarel ook weer op de kaart gezet.

Vervolg

Eerstkomende programma(s)

«

Archief overzicht:

»